مقاله زیر به منظور پاسخ به پرسش همیشگی و بدون توقف ، "اهمیت و جدیت شبیه ساز پرواز مایکروسافت در دنیای حقیقی پرواز" تهیه شده است و با استناد به مدارک و دلایل مستند پاسخی را در این خصوص ارائه خواهد داد.



از ابتدای فعالیت نرم افزار شبیه ساز پرواز مایکروسافت که توسط شرکت ساب لوجیک و با سرپرستی بروس آرتویک آغاز شد تا کنون ، این نرم افزار دچار تغییرات و تحولات بسیار عمیق و اساسی شده است ولی با این وجود هنوز خواص اولیه و میراث اجداد خود را حفظ کرده است.ویرایش اول این نرم افزار چیزی جز چند خط سبز رنگ و دنیایی سیاه نبوده است که با تعداد فریم حداکثر 5 محیط پروازی را شبیه سازی می کرده است.بعدها و با قوی تر شدن سخت افزارهای رایانه ای و امکان اجرای دستورالعمل های پیچیده تر نرم افزاری این نرم افزار نیز بمرور زمان پیشرفته تر شده و امکانات جدید تری به آن افزوده شده است و اکنون پس از تقریباً سه دهه ، ویرایش دهم آن در دستان ما قرار دارد ، ویرایشی که تغییرات اساسی را در مفهوم نرم افزارهای شبیه سازی پرواز برای رایانه های شخصی بوجود آورد و آنرا از حیطه رایانه های شخصی خارج نمود. این ویرایش از شبیه ساز پرواز همچنانکه با انتقادات فراوانی همراه بود ، تحسین بسیاری از جمله شرکتهای بزرگ فناوری هوا فضا و .. را بر انگیخت.



اصولاً همیشه فناوریهای دگرگون کننده با طوفانی از انتقادات و تحسینها همرا ه هستند و این نرم افزار به عنوان یک نقطه عطف از این قاعده مستثنی نبوده است. جهش تکنولوژیک از ویرایش 9 شبیه ساز به این ویرایش بسیار زیاد و اساسی است تا حدی که همانطور که عرض کردم آنرا از محدوده رایانه های شخصی فراتر برده است.این ویرایش از شبیه ساز پرواز به عنوان سکوی پرتابی عمل می کند تا گذار از شبیه ساز 9 به شبیه ساز 11 با موفقیت و انتقادات کمتری روبرو شود و همچنین بر اساس توانایی موجود سخت افزارهای امروزی انجام پذیرد.گواه این امر اضافه شدن توانایی های فنی است که هنوز تکنولوژی آن موجود نمی باشد همانند پشتیبانی از پردازنده هایی با 256 هسته و یا حذف قابلیتهایی که در نسخ اولیه و آزمایشی شبیه ساز 10 وجود داشت و بنا بر تصمیم تیم توسعه و بدلیل عدم توانایی سخت افزارهای معمول این دوره از این ویرایش حذف شدند همانند سایه ابرها و یا ابرهای حجم دار و سه بعدی.تمامی این موارد نشان از برنامه ای بلند مدت به منظور ایجاد دگرگونی های اساسی در این نرم افزاردارد.



همزمان با آغاز طراحی این ویرایش از شبیه ساز پرواز ، تیم جداگانه ای متشکل از مجربترین متخصین نرم افزاری کار را بر روی ویرایش اختصاصی و هدفمندی از شبیه ساز پرواز آغاز کردند که چند ماه بعد از انتشار ویرایش اصلی شبیه ساز پرواز معرفی گردید که البته ایده و کار بر روی آن از حدوداً 10 سال قبل شروع شده بود.این ویرایش برخلاف تصور همگان که انتظار نرم افزاری کاملاً متفاوت را با نسخه اصلی داشتند چیزی نبود جز خود شبیه ساز پروازی که بصورت عادی در دسترس همه قرار دارد ولی با یک تفاوت بسیار چشمگیر و اساسی. کیت توسعه نرم افزاری (SDK) خاص و بسیار قدرتمندی به این ویرایش از شبیه ساز پرواز با نام Microsoft ESP v1 و با قیمتی بسیار فراتر از ویرایش خانگی آن (700 دلار آمریکا) اضافه شده بود (تعریف بهتر این است که ESP سیستم و یا موتوری است که شبیه از پرواز 10 بر مبنای آن توسعه یافته است).با این کیت ، برنامه نویسان تقریباً به تمامی متغیرهای موجود در شبیه ساز پرواز دسترسی پیدا می کردند و برای اولین بار مایکروسافت اجازه استفاده از نرم افزار شبیه ساز پرواز خود را که تا قبل از این محدود به رایانه های شخصی و به منظور سرگرمی بود ، برای شرکتها ، موسسات ، نهادها ، سازمانها ,نیروهای مسلح و ... به عنوان راهکار تصویری (Visual Solution) صادر کرد.با این اقدام شرکتهایی چون لاکهید مارتین ، VTol ، FlightSafety ،CAE ، Acron ، نورثروب ، Adacel و... که تا قبل از این مجبور به طراحی نرم افزار محیط پروازی اختصاصی و بسیار بی روح و گرانقیمت در شبیه سازهای پرواز خود بودند ، ناگهان به دنیایی بسیار نزدیکتر به حقیقت , با امکانات بسیار گسترده تر و با قیمتی بسیار کمتر همچون شبیه ساز پرواز مایکروسافت دست پیدا کردند که راهی سی ساله را برای تکامل پیموده بود و توسط میلیون ها کاربر که من و شما نیز جزئی از آنها هستیم تحت بررسی و استفاده قرار گرفته بود.



اکثر متخصصین بر این عقیده اند که محیط پروازی حتی پیشرفته ترین شبیه سازهای پرواز کنونی (Level D Simulators) بسیار ابتدایی تر از محیط پروازی است که شبیه ساز 10 در اختیار آنان قرار می دهد.این امر باعث شد تا شرکتهای فعال در این زمینه سریعاً سرمایه گذاری در این خصوص را آغاز کنند ،سرمایه گذاریی که طبق پیش بینی مایکروسافت بازاری 20 میلیارد دلاری را در آینده خواهد داشت.
این ویرایش از شبیه ساز پرواز علاوه بر امکانات پروازی ، محیطی ، امکاناتی نظیر شبیه سازی ساده ترين موارد از جمله آشنايي با آيروديناميك تا پيچيده ترين موارد همانند شبيه سازي تسلیحات نظامی و امکان برقراری ارتباط بین اشیا صحنه و یا شبیه سازی محیط خود این اشیا را همچون تانکها ، کشتیها ، قطارها و... فراهم می کند و راه استفاده از این نرم افزار را در شبیه سازهای نظامی هموار خواهد کرد.امكان شبيه سازي سيستمهاي مراقبت پرواز همانند برجهاي فرودگا ها و يا بخشهاي تقرب و عزيمت ، امكان آموزش سيستمهاي پروازي و موارد مربوط به گواهينامه هاي Type Rating ، سيستمهاي مربوط به كابين شيشه اي (Glass Cockpit) ، آموزش CRM و موارد متعدد ديگر فقط بخش كوچكي از امكاناتي است كه اين پلتفرم توانایی انجام آن را دارد.بنابراين گفتن اين جمله كه اين نرم افزار صرفاً يك شبيه ساز پرواز نيست بلكه يك شبيه ساز جهان مي باشد خيلي بي ربط نخواهد بود.از طرفي مايكروسافت با ايجاد توانايي هاي داخلي در این نرم افزار به منظور مشاركت گروه بسيار بزرگي از علاقه مندان به طراحي و توسعه شبيه ساز پرواز در خصوص طراحي صحنه هاي پروازي ، مدلهاي هوايي و سایر برنامه های الحاقی (Add-on Development) راه را براي گسترش و تكامل هرچه بيشتر اين نرم افزار آماده كرده است.در حقيقت مايكروسافت با اماده كردن زمين ، راه را براي رشد درختي بسيار بزرگ و پر شاخه برگ هموار كرده است.با این تفاوت که درMicrosoft ESP سر و کار برنامه نویسان و شرکتها با جان و مال انسانها هست.



همانطور هم كه قبلاً گفته شد شركتهاي بسيار معتبر و بزرگي اقدام به سرمايه گذاري در اين خصوص كرده اند كه از شاخص ترين آنها مي توان به كمپاني معظم CAE بزرگترين سازنده شبيه سازهاي پرواز در جهان نام برد.بنابراين تصويري را كه امروز شما در صفحه نمايشگر روبروي خود مي بينيد بزودي در پنجره بيرون از كابين پرواز در يك شبيه ساز چند صد ميليون دلاري خواهيد ديد و حتی می توانید بدون انجام هيچ پرواز حقيقي و تنها با گذراندن دوره هاي مربوطه در شبيه سازهايي (Zero Flight Hours in Level D Simulators) كه تصوير بيرون آنها برای شما بسيار آشنا خواهد بود و صرفاً با اتکا به آموخته های خود در این دنیای بازی ، كنترل جان انسانها را در دنیای حقیقی بر عهده بگيريد.در ايران نيز ايرانسيم برای اولین بار و به عنوان اولين پايگاه ، تحقيقات سازماندهي شده و گسترده اي را به منظور شناسايي ، تست و بكارگيري اين ويرايش از شبيه ساز پرواز از حدوداً يك سال پيش آغاز كرده است و مقالاتي نيز تهيه شده است كه بصورت سری مقالاتی در آينده نزدیک در اختيار متخصصين اين فن قرار خواهد گرفت و اميد است اين رشته از دانش جايگاه مناسبي را در بين نهادها و سازمانهاي ايران كه از سالها پيش اقدام به بهره برداري از اين نرم افزار را كرده اند پيدا كند.



با تمام اين احوال آيا هنوز اين نرم افزار يك بازي به حساب مي آيد و يا نرم افزاری است بسيار جدي ، كارآمد و آموزشي؟
پاسخ اين است كه شبيه ساز پرواز مايكروسافت جدي ترين بازي هست كه شما انجام خواهيد داد.همانطور كه در ابتداي مقاله نيز گفته شد اين نرم افزار هنوز خصوصيات اجداد خود را نگه داشته است و همچنان كه مي توانيد در اين دنياي بازي ، با يك هواپيماي 747 مانور رول را انجام دهيد و يا يك ايرباس 600 ميليون دلاري را صرفاً براي خنده به زمين بكوبيد ، همچنان نیز مي توانيد به منظور آموزش و پا گذاشتن به دنیای پرواز و یا کسب مهارتهای تخصصی پروازی/کنترلی به منظور دریافت گواهینامه ها و... از آن استفاده کنید.





لینکها و اسناد مربوطه به این مقاله:

Lockheed Martin 
FlightSafety 
Acron 
Northrop 
Adacel 

تورج مرصعی
آبان ماه 1387
December 2008

---