قسمت اول
" لاکهید مارتین F-22 رپتور " اولین و تنها جنگنده نسل پنجم عملیاتی حال حاضر جهان است ؛ هواپیمایی که ابتدا برای ایفای نقش برتری هوایی طراحی شد ؛ اما اکنون توانایی کامل حملات هوایی نیز بدان افزوده شده است . اگرچه خط تولید این هواپیما متوقف شده است ، اما رپتور همچنان در نیروی هوایی امریکا عملیاتی است و به نظر نمی رسد در اینده نزدیک یا حتی میان مدت برنامه ای برای بازنشسته کردن ناوگان 187 فروندی این جنگنده وجود داشته باشد . F-22 به تعبیر بسیاری از تحلیل گران پیشرفته ترین هواپیمای جنگنده جهان در حال حاضر است . زمزمه هایی از استفاده از این هواپیما در نبرد سال گذشته لیبی به گوش رسید ، اما هرگز گزارشی مستند از به کارگیری ان منتشر نشد . در چند ماه گذشته تعدادی از این هواپیماها در یکی از پایگاه های هوایی امارات مستقر شدند که این موضوع منجر به بحث های فراوانی شد .
سامانه تسلیحاتی f-22 :
حمل سلاح در محفظه های داخلی بدنه هواپیما ، یکی از اصلیترین ویژگی های این جنگنده نسل پنجم است و f-22 نیز به عنوان اولین و تنها جنگنده نسل 5 عملیاتی ، این ویژگی را در حد کمال داراست . محفظه های داخلی حمل سلاح باعث کاهش قابل توجه بازتاب های راداری هواپیما می شوند ؛ ضمن اینکه در حین پرواز به دلیل نبود وجود اصطکاک ناشی از سلاح ها ، سرعت پیمایش جنگنده افزایش یافته و مصرف سوخت نیز کاهش می یابد . شلیک سلاح ها مستلزم از شدن محفظه جنگ افزار است که کل فرایند باز شدن محفظه ، شلیک سلاح و بسته شدن ان ، تناه یک تا دو ثانیه زمان می برد . F-22 به 4 دهلیز داخلی حمل سلاح مجهز است : دو محفظه بزرگ ، زیر هواپیما برای حمل موشک های امرام و بمب های هدایت شونده و دو محفظه کوچک در طرفین بدنه که هر کدام قادر به حمل یک تیر موشک سایدوایندور است .
موشک سایدوایندور :
از بعد موشک های گرمایاب نیز جنگنده F-22 همواره با اخرین گونه موشک سایدوایندور ، یعنی سطح استاندارد - X – که طراحی و توسعه ان به طور مشترک توسط نیروی دریایی و هوایی امریکا انجام شده – پاسخی به ساخت موشک R-73 روسیه است . سایدوایندور ایکس که ابتدا بر روی جنگنده های F-15 و F/A-18 نیروی دریایی مورد استفاده قرار گرفت ، مجهز به حسگر فرو سرخ فوق پیشرفته با توان کاوش 90 درجه اطراف هواپیماست و خلبان را قادر می سازد تنها با نگاه کردن به جنگنده دشمن از راه سامانه هدف گیری روی کلاه خود عمل قفل و شلیک را انجام دهد . این موشک مجهز به سامانه سه بعدی تغییر بردار رانش موتور است که این امکان را می دهد پس از جدا شدن از بال هواپیما ، بلافاصله و در دایره بسیار کوچک به سمت هدف گردش کرده و امکان هر نوع عکس العمل را از جنگنده مقابل بگیرد . Block-2 این موشک مجهز به سامانه تبادل داده و امکان قفل روی هدف پس ا زشلیک است ؛ لذا خلبان را قادر می سازد ابتدا موشک را شلیک و سپس ان را بر روی هدف قفل کند . در این صورت خلبان می تواند اهدافی را که تا 180 درجه پشت سر هواپیما قرار دارند را نیز به اسانی شکار کند .
موشک امرام :
در ارایش برتری هوایی ، این جنگنده در هر یک از محفظه های زیرین ، سه تیر موشک میان برد امرام حمل می کند که با احتساب دهلیزهای کناری ، در مجموع به 6 موشک امرام و دو موشک سایدوایندور مسلح می شود . امرام که مخفف عبارت " موشک پیشرفته هوا به هوای میان برد " است ،هم اکنون نه تنها پیشرفته ترین موشک هوا به هوای جهان ، بلکه مهمترین سلاح سازمانی جنگنده های غربی محسوب می شود . این موشک در اخرین گونه تولیدی ، amraam-d نامیده می شود و با وزنی معادل 157 کیلوگرم ، دارای سر جنگی انفجاری 23 کیلوگرمی است . حداقل برد ان 2 کیلومتر و حداکثر برد ان ، به برد شگفت انگیز بیش از 180 کیلومتر دست یافته و سرعت ان به 4 برابر سرعت صوت می رسد . قبل از شلیک ، سامانه کنترل اتش هواپیما بر اساس موقعیت قرارگیری هدف ، سامانه مسیریاب اینرسی موشک مسیر خود را از راه اطلاعات دریافتی از هواپیمای شلیک کننده درست می کند و پس از اینکه هدف در برد رادار موشک قرار گرفت ، امرام در حالت فعال قرار گرفته و بدون نیاز به کمک از طرف هواپیمای خودی ، به سوی هدف می رود.

Amraam-d دارای 50 درصد برد بیشتر به گونه قبلی خود است ؛ دارای منطقه غیر قابل گریز بسیار وسیع نسبت به هر موشک دیگری برخوردار است ، مجهز به خط تبادل داده دو طرف بوده و توانایی هدایت به سمت هدف با زاویه زیاد خارج از خط دید راداراست .
توپ جنگنده f-22
به عنوان سلاح ثابت سازمانی ، یک قبضه توپ گاتلینگ داخلی از نوع m-61 وُلکان در ریشه بال سمت راست قرار گرفته و برای جلوگیری از بازتاب راداری ، دریچه ای کوچک جلوی ان را مسدود می کند که تنها هنگام شلیک باز می شود . این توپ 480 فشنگ دارد که برای 5 ثانیه رگبار مداوم کافی است .
[bowing] [bowing] [bowing]
منبع:ماهنامه ی صنایع هوایی/شماره ی 79

قسمت دوم
پنهانکاری کامل بدنه جزیی جدایی ناپذیر از ویژگی های جنگنده نسل 5 به حساب می اید و f-22 رپتور احتمالا در این زمینه از سایر همتایان و اسلافش یک سر و گردن بالاتر است . پنهانکاری بسیار بالای این جنگنده از عوامل مختلفی ناشی می شود که شامل شکل کلی بدنه ، استفاده وسیع از مواد جاذب رادار ، پوشش کامل وروی و خروجی موتورها و توجه به جزییاتی مثل کابین خلبان است . در سرتاسر بدنه ، تقریبا هیچ سطح قائمه یا برامدگی که بتواند بازتاب دهنده خوبی برای امواج رادار باشد وجود ندارد . طراحی بدنه به گونه ای است که اگر مقداری اندک از امواج دریافت شده نیز از چنگ مواد جاذب امواج گریخ ، انحنای بدنه ، موج بازگشتی را در جهتی کاملا متفاوت از نقطه تابش ، بازتابش می دهد . به عنوان مثال ، سکان های عمودی با زاویه قابل توجهی به طرفین کج شده اند و بال های این هواپیما برخلاف بسیاری از جت های جنگنده در لبه فرار حالت پیشگرا دارند و لبه حمله نی زتا نزدیکی دماغه امتداد یافته است . سطوح و خطوط خارجی بدنه به گونه ای همسو شده اند تا نقاط درخشش راداری در تمامی جهات کاهش یابد . بدین صورت که لبه های حمله و فرار بال ، سطوح فرمان ، دهانه های ورودی و خطوط مرزی دریچه های بازرسی به شکل خاصی با یکدیگر همسو شده اند تا انرژی امواج رادار را تنها در چند بردار متمرکز کنند . بدین ترتیب رادار تهدید کننده ممکن فقط در معدودی زوایا پژواک مناسب دریافت کند و در دیگر زوایا بازتاب راداری ضعیف تر از ان است که قابل کشف باشد . تمامی دریچه های زیر بدنه به شکل دندانه ای و لوزی شکل طراحی شده اند و به ویژه محل اتصال دریچه ها با مقدار زیادی مواد غیر هادی پوشانده شده است . توجه به طراحی های دقیق درهای محفظه ارابه فرود و دهلیزهای داخلی تسلیحات به دلیل دوری از دیده شده جنگنده در اثر پدیده انتشارات سطحی است . وقتی امواج رادار به بدنه برخورد می کند ، مقداری از ان نه در جهت خلاف محل تابش انعکاس می شود و نه توسط مواد جاذب امواج جذب می شود ؛ بلکه به صورت جریان های سطحی روی بدنه هواپیما پخش می شوند . این جریان های سطحی پس از برخورد به یک عدم پیوستگی در بدنه ، متلاشی شده و در جهات مختلف پخش می شوند .از اینروست که در طراحی f-22 توجه بسیار زیادی به طراحی دقیق و غیر قابل کشف محل ناپیوستگی ها شده است . ورودی موتور هواپیما نیز که منعکس کننده بسیار قوی امواج رادار محسوب می شود ، در این جنگنده به طور کامل محافظت شده است . امواج رادار می تواند در طول موج های مختلف رفتار متفاوتی در ورود به مجرای هوای موتور و سپس انعکاس ان در اثر برخورد با تیغه های کمپرسور از خود بروز دهند . ساختار ورودی هوای موتورهای این جنگنده به شکلی است تا در برابر برخورد اکثر طول موج ها مخفی بماند . در مواجهه با امواج با طول موج بلندتر از دهانه موتور ، ورودی هوا به طور کامل با مواد جاذب امواج پوشانده شده و انحنای خاص ان نیز باعث می شود که اندک امواج جذب نشده در جهتی نادرست منعکس شوند .

در مواجهه با امواج با طول موج متناسب با اندازه دهانه موتور ، از انجا که مجرا بسان یک لوله ، امواج را کاملا به درون موتور می فرستد ، از صفحات مسدود کننده که در انتهای مجرا به صورت تیغه های ثابت در برابر تیغه های متحرک کمپرسور قرار گرفته اند ، استفاده شده است . این صفحات کاملا با مواد جاذب امواج پوشانده شده اند ؛ از طرف دیگر ، موج ورودی نیز بلندتر از ان است که بتواند از بین تیغه های مسدود کننده عبور کند . لذا مقدار زیادی از ان در برخورد با این صفحات جذب شده و مقدار اندکی نیز که منعکس می شود توسط روش هایی که اعلام نشده به طور کامل حذف می شوند . در مواجهه امواج با طول موج کوتاه نیز با انحنا دادن به ورودی مجرای موتور ، به منظور پوشاندن ان از دید مستقیم رادار و پوشش داخلی مجرا با مواد جاذب امواج ، موج رادار در هر بار برخورد به دیواره ها انرژی خود را از دست می دهد . این امواج به دلیل طول موج کم از بین صفحات مسدود کننده عبور کرده ، با تیغه های کمپرسور برخورد می کنند و منعکس می شوند . سپس در همان قسمت به دام افتاده و در رفت و برگشت های متوالی و برخوردهای پی در پی به صفحات مسدود کننده و تیغه های کمپرسور ، انرزی خود را از دست می دهند . خروجی موتورهای هر هواپیما نی بهترین نقطه از بدنه برای هدف گیری موشک های گرمایاب است ؛ اما f-22 برای مقابله با موشک های گرمایاب نیز راهکارهایی در چنته دارد . این جنگنده به دو موتور پرات اند ویتنی با بیشترین رانش 155/68 کیلونیوتن مجهز است که در ترکیب با ایرودینامیک فوق العاده بدنه ، به این جنگنده امکان پرواز سوپر کروز داده است . از این رو f-22 به ندرت احتیاج به استفاده از پس سوز دارد و این مسئله اندکی کار را برای موشک های گرمایاب کمی دشوار می کند . از طرف دیگر موتورهای f-22 به طور کامل در داخل غلاف های دندانه ای شکل قرار گرفته اند که حرارت موترو ها را از دید موشک های گرمایاب پنهان می کند . همچنین غلاف های دندانه ای مجهز به سامانه خنک کننده هستند که بدین ترتیب بازتاب های مادون قرمز این جنگنده ، تا حد زیادی از بین می رود . موتورهای f-22 همچنین به سامانه تغییر بردار رانش مجهز است که خلبان را قادر می سازد جهت خروجی اگزوزها را تا 20 درجه به سمت بالا و 20 درجه به سمت پایین تغییر دهد که تاثیر محسوسی در بهبودهای گردش و پیچش دارد .

کابین خلبان نیز یکی از مهمترین بازتاب دهنده های امواج به شمار می رود و پرتوهای رادار با نفوذ به درون ان و برخورد با زوایای قائم نمایشگرها به شدت منعکس می شوند . چاره این مشکل پوشاندن شیشه کابین با لایه بسیار نازکی از فلز است تا مانع از ورود امواج به درون ان شده و در عین حال مشکلی برای دید چشمی خلبان ایجاد نکند.

f-22 در این مورد نی جنگنده گران قیمتی است ، چرا که ماده پوشاننده شیشه کابین ، فلز طلا و اکسید قلع است .

مقدرا عددی سطح مقطع راداری f-22 موردی کاملا طبقه بندی شده است که امریکا هرگز ان را فاش نکرده است . اما اعداد زیر 10 سانتی متر مربع ، مقادیری هستند که بیشتر در این مورد به چشم می خورد و چندان هم دور از واقعیت به نظر نمی رسد . به استناد مطلب منتشر شده در هفته نامه اوویشن ویک 14 نوامبر 2005 ، سطح مقطع راداری f-22 از روبه رو در حدود یک سانتی متر مربع ، برابر با منفی 40 دسی بل متر است . با این استناد و به منظور توضیح بیشتر ، مقایسه مقطع راداری این جنگنده با سایر هواپیماهای نظامی لازم به نظر می رسد . مقطع راداری f-22 رپتور از رو به رو ، یک میلینیوم هواپیمای بمب افکن b-52 ، یک صد هزارم جنگنده f-14 تامکت ، یک ده هزارم جنگنده f/a-18 سوپر هورنت ، یک هزارم جنگنده روسی سوخو t-50 و یک دهم جنگنده در حال توسعه f-35 است . همین مقایسه ساده ، برتری چشمگیر f-22 بر رقیب روسیش ، t-50 ، را نشان می دهد . مواد به کار رفته در ساختار f-22 نیز شامل مواد مرکب ( 23 درصد ) ، مواد ترموست و ترمو پلاستیک ( 33 درصد ) ، تیتانیوم ( 24 درصد ) ، فولاد ( 5 درصد ) ، و مواد دیگر به مقدار ( 13 درصد ) است .

با این اوصاف می توان حدس زد که استفاده از رادارهای غیر فعال راه مناسب تری برای کشف و رهگیری f-22 باشد .
[bowing] [bowing] [bowing]
منبع:ماهنامه ی صنایع هوایی/شماره79

قسمت سوم
الکترونیک پرواز و سامانه های کابین خلبان

اویونیک هواپیمای جنگنده F-22 شامل یک دستگاه رادار " ارایه ای پوشش فعال الکترونیکی " موسوم به AN/APG-77 ساخت شرکت نورثروپ گرومن ، گیرنده هشدار راداری AN/ALR-94 و سامانه فروسرخ هشدار تقرب موشک از نوع AN/AAR-56 ساخت شرکت B.A.E Systems انگلستان است . سامانه گیرنده هشدار راداری که تحت تعقیب بودن جنگنده را به خلبان اطلاع می دهد شامل یک گیرنده غیر فعال سیگنال های راداری با بیش از 30 انتن در ناحیه بال و نقاط مختلف بدنه است که پوشش کامل 360 درجه ای برای هواپیما ایجاد می کند . رادار APG-77 نیز که برای انجام عملیات تهاجمی و برتری هوایی طراحی شده ، قابلیت درگیری با اهداف چند گانه را در هر نوع شرایط آب و هوایی داشته و برای جلوگیری از امکان کشف توسط دشمن ، در هر ثانیه بیش از 1000 بار بسامد ( فرکانس ) می دهد ، همچینن این رادار قادر است با حداکثر تمرکز روی یک منطقه ، سامانه های الکترونیکی را مورد تهاجم الکترومغناطیسی قرار دهد . از این رو این هواپیما در ذات خود یک تهدید " نیمه سخت " به حساب می اید .

برد کشف رادار APG-77 در حدود 400 کیلومتر است . گفته می شود که این رادار از توانایی بسیار بالایی در کشف اهداف پنهانکار برخوردار بوده و می تواند هدفی به اندازه یک بشقاب غذا خوری را از فاصله 250 کیلومتری رهگیری کند . لازم به ذکر است که رادار F/A-22 نیز همانند رادار بمب افکن B-2 نیازمند جریان مداوم مایع خنک سازی است که این مسئله به یقین یک نقطه ضعف برای این هواپیما محسوب می شود . اطلاعات رادار توسط دو پردازنده CIP ساخت ریتون تحلیل شده و در اختیاز خلبان قرار می گیرد . هر پردازشگر توان تحلیل ده و نیم میلیارد دستور در ثانیه را داشته و دارای 300 مگابایت حافظه است . پردازشگرها پس از تحلیل اطلاعات ، تنها موارد مورد نیاز خلبان را روی نمایشگرها می گذارد تا از اشباع اطلاعات غیر ضروری در مغز خلبان جلوگیری شود . کل سامانه های اویونیک F/A-22 دارای 1/7 میلیون کد ارتباطی است که اکثر انها مربوط به پردازنده های رادار است . رادار APG-77 به دلیل داشتن انتشارات مغناطیسی اندک ، این امکان را به خلبان می دهد تا جنگنده را با ایمنی بالایی به عمق میدان جنگ نفوذ دهد .

از F/A-22 به عنوان " مینی آواکس " نیز می توان استفاده کرد ؛ اگر چه توان رادار ان به هیچ عنوان با هواپیمای E-3 Sentry قابل مقایسه نیست . F/A-22 همچنین می تواند به عنوان فرمانده میدان نبرد به شناسایی و تعیین هدف برای جنگنده های F-15 و F-16 بپردازد . سامانه راداری F/A-22 در ماموریت مدیریت میدان نبرد ، عمل هدف یابی و شناسایی اهداف را گاهی اوقات به مراتب سریع تر از هواپیمای اواکس انجام می دهد . همچنین این جنگنده دارای یک کاناپی تمام شیشه ایست و در صفحه کنترل کابین ان هیچ نوع نشانگر عقربه ای وجود ندارد . تمام اطلاعات مورد نیاز خلبان توسط 6 نمایشگر رنگی کریستال مایع ( شامل 4 نمایشگر بزرگ و 2 نمایشگر کوچک ) و یک نمایشگر سر بالا ، نشان داده می شود . یک اهرم فرمان ( جوی استیک ) و 2 دسته گاز ، کنترل های اصلی این جنگنده هستند و به دلیل تجهیز F/A-22 به سامانه " هوتاس " خلبان قادر است بدون برداشتن دست از روی اهرم کنترل ، بسیاری از اعمال کنترلی را انجام دهد .یک صفحه کلید کوچک درست زیر نمایشگر سربالا قرار دارد که از ان برای وارد کردن دستورات ، تنظیم سامانه های ناوبری و فعال کردن خلبان خودکار استفاده می شود . کابین F/A-22 بسیار خلوت بوده و همچون برخی جت های جنگنده ، آشوبی از دکمه های فراوان و گیج کننده در ان خبری نیست .

نورپردازی داخلی برای پرواز در تاریکی شب ، ایده آل است و موجب ناراحتی خلبان نمی شود . اطلاعات ارائه شده توسط نمایشگرها نیز شامل داده های سامانه های هشدار تقرب موشک و گیرنده هشدار راداری ، ارتباطات ، ناوبری و شناسایی ، نشانگر افق مصنوعی برای پرواز در شرایط بدون دید چشمی ، نشانگرهای سامانه هواشناسی ، داده های پردازشگرهای رادار و GPS و سایر اطلاعات راهکنشی ( تاکتیکی ) و مدیریت میدان نبرد است . سامانه حفظ حیات خلبان نیز شامل سامانه تولید اکسیژن ، ماسک خلبان و فشار لباس ضد شتاب و تنظیم حرارت و برودت داخل کابین است . سامانه تولید اکسیژن این جنگنده مدتی پیش دچار مشکلات عدیده ای شده بود و یک مورد سقوط هواپیما و مرگ خلبان نیز به ایراد این سامانه داده می شود .
[bowing] [bowing] [bowing]
منبع:ماهنامه ی صنایع هوافضا/شماره ی 81

قسمت چهارم
اینده F -22 رپتور :

از زمان اولین پرواز این جنگنده در هفتم دسامبر 1997 تا پایان تولید ان در دسامبر 2011 ، F -22 همواره فراز و نشیب های زیادی را طی کرده است . در ابتداد قرار بود بیش از 750 فروند از این هواپیما ساخته شود ، اما با فروپاشی شوروی سابق و افزایش شدید بودجه مورد نیاز ، سفارش اولیه مدام کاهش می یافت تا سرانجام در 13 دسامبر 2011 با تحویل اخرین فروند از مجموع 195 فروند جنگنده تولید شده ، خط تولید F -22 برای همیشه در کارخانه لاکهید مارتین بسته شد . تمام دستگاه های مونتاژ به انباری در کالیفرنیا منتقل شدند و سالن تولید نیز برای مونتاژ F-35 اختصاص یافت . از 187 فروند جنگنده عملیاتی ، اکثر انها در خاک امریکا مستقرند و تعداد بسیار اندکی نیز در ژاپن و امارات استقرار دارند . در 11 فوریه 2007 ، 6 فروند F -22 به پایگاه هوایی Kaneda متعلق به امریکا در اوکیناوای ژاپن اعزام شدند . در 22 نوامبر همان سال ، برای اولین بار از این جنگنده برای رهگیری بمب افکن های Tu-95 روسیه بر فراز منطقه الاسکا استفاده شد . از ان تاریخ به بعد F -22 با اتکا به مخازن سوخت اضافی ، جایگزین F-15 و F -18 در ماموریت رهگیری بمب افکن های روسی شده است . در عملیات هوایی موسوم به " طلوع اُدیسه " ( سرنگون کردن رژیم قذافی ) ، رابرت گیتس وزیر دفاع وقت امریکا ، از اعزام جنگنده های F -22 برای عملیات هوایی در لیبی جلوگیری کرد . او دلیل اقدامش را هزینه های عملیاتی بسیار سنگین این جنگنده عنوان کرد . F-22 همچنین به عنوان اولین جنگنده ای که با سوخت مصنوعی به پرواز درامد ، در سال 2008 در مرکز توجهات جهانی قرار گرفت . در 2011 نیز این هواپیما پرواز با پس سوز فعال را با بهره گیری از سوخت مصنوعی انجام داد تا محکی باشد برای توان عملیاتی نیروی هوایی امریکا در صورت پایان پذیرفتن ذخایر نفتی جهان !

در آوریل 2012 چند فروند F-22 در پایگاه هوایی امریکا در امارا ت مستقر شدند ؛ اما اشکار است که هزینه های عملیاتی این هواپیما به قدری بالا ست که امریکا همواره ترجیح می دهد در هر منازعه احتمالی با هر کشوری ، از جنگنده های سنتی خود نظیر F-15 ، F-16 ، F-18 استفاده کند . قرار است در اینده ای نه چندان دور طیف وسیعی از ارتقای سامانه ها روی این جنگنده انجام گیرد که از ان جمله می توان به توانایی شرکت در جنگ شبکه محور با قابلیت به اشتراک گذاری اطلاعات بین F-22 و سایر جنگنده های حاضر در میدان نبرد اشاره کرد . همچنین گونه ای ارتقا یافته از رادار F-35 روی تمامی F-22 ها نصب خواهد شد . افزایش توان این جنگنده در هدف گیری دقیق تر بمب های کم قطر و موشک سایدوایندر ایکس نی جز برنامه ارتقا خواهد بود .

این جنگنده از زمان پرواز پرواز اولین پیش نمونه اش تاکنون تنها 4 مورد سقوط را تجربه کرده است . اولین مورد ، سقوط پیش نمونه YF-22 در اوریل 1992 بود . در این مورد خلبان بیرون پرید و دلیل سانحه بروز خطا در نرم افزار کنترل نوسانات هواپیما اعلام شد . دومین سانحه در 20 دسامبر 2004 در پایگاه هوایی نِلیز اتفاق افتاد که خلبان اسیب ندید . علت سقوط ، بروز نقض فنی در سامان هکنترل پرواز اعلام شد .در 25 مارس 2009 سانحه سوم در نزدیکی پایگاه ادواردز اتفاق افتاد که منجر به مرگ خلبان شد . دلیل سقوط از دست رفتن هوشیاری خلبان در طی یک مانور با شتاب بسیار بالا اعلام شد .اما هیچ کدام از این سوانح به اندازه مورد چهارم خبرساز نشد ، زمانی که در 16 دسامبر 2010 یک فروند متعلق به پایگاه هوایی اِلمِندورف در الاسکا سقوط کرد و خلبانش کشته شد . تمام ناوگان این جنگنده به مدت 4 ماه از پرواز منع شدند و پس از ان خلبانان ملزم شدند تا اطلاع بعدی از پرواز در ارتفاع بیش از 25000 فوت ( 8000 متری ) خودداری کنند . دلیل این سانحه نقص مرگباری در سامانه تولید اکسیژن خلبان بود . به جز این مورد ، 11 مورد کمبود اکسیژن نیز در ماه سپتامبر اتفاق افتاد . بنابر اخرین گزارش ها ، نیروی هوایی امریکا توانسته دلیل اصلی بروز نقص فنی در سامانه مبدل اکسیژن و حفظ حیات خلبان را کشف و برطرف کند . لازم به ذکر است که در پی بروز این نقص ، برخی خلبانان امریکایی از پرواز با این هواپیما خودداری کردند .

در پایان ذکر این نکته ضروریست که F-22 به عنوان جنگنده ای که طبق قانون فدرال امریکا ، دولت حق فروش ان را به هیچ کشور خارجی حتی رژیم صهیونیستی را ندارد ، تا زمان پایان عمر خدمتی اش در 30 یا 40 سال اینده ، تنها در خدمت نیروی هوایی و گارد ملی امریکا خواهد بود . این جنگنده تا زمان ورود به خدمت نسل ششم جت های جنگنده ، احتمالا لقب پیشرفته ترین و گرانقیمت ترین جنگنده عملیاتی جهان را در اختیار خواهد داشت ؛ چرا که رقبای ان یعنی Su T-50 FireFox ساخت روسیه و J-20 ساخت چین نه تنها در حال حاضر مراحل ازمایشی خود را می گذرانند ، بلکه در صورت تولید هم رقیب قَدَری برای F-22 نخواهد بود .
[bowing] [bowing] [bowing]
منبع:ماهنامه ی صنایع هوایی/شماره ی 81