نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران در دفاع مقدس توانست، با كسب برتري هوايي در ماه‌هاي اول جنگ به ويژه در همان هفته اول، زمان را به ضرر نيروهاي عراقي و همينطور شكست تمركز نيروهاي سه گانه عراق در ادامه حمله و پيشروي در خاك ايران، روند سازگاري سياستمداران ايراني را با ضرورت‌هاي نظامي تسهيل ببخشند. اين فرآيند ضمن خارج ساختن كنترل زمان و ابتكار عمل كه به شدت مورد تاكيد و علاقه فرماندهان نظامي عراقي بود توانست به نيروهاي سطحي ايراني كمك كند تا طي يك بسيج همگاني هم لايه‌هاي دفاعي خود را ايجاد و تقويت كنند و هم اينكه با طولاني ساختن جنگ در شروع سال دوم جنگ سلسله عمليات تهاجمي خود را براي معكوس سازي نتايج جنگ با موفقيت آغاز نمايند.

آموخته‌هاي نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران در اين جنگ سبب شد تا قابليت ها و توانمندي‌هاي شگرفي در اين نيرو بوجود آيد كه بتواند در صورت توجه بيشتر سياستگذاران دفاعي كشور اين تجارب در آينده كشور را در بُعد قدرت هوايي در جايگاه شايسته‌اي در ميان كشورهاي منطقه و حتي فرامنطقه‌اي منطبق با اهداف سند چشم انداز قرار دهد.اين آموخته‌ها را مي‌توان به صورت زير بيان نمود:

1- دفاع مقدس هوايي ايران، در برابر تجاوزات دشمن بعثي يك سال و نيم قبل از شروع جنگ آغاز شده بود. شاهد مدعاي ما خلبانان شهيد و آزاده و كثرت عمليات‌هاي مقابله با تهديدات هوايي عراق ما، قبل از آغاز رسمي جنگ مي‌باشد. يعني ما جنگيدن قبل از جنگ را در عرصه هوا در دفاع مقدس از ارزش‌هاي انقلاب آموختيم.

2- هرجنگي ايجاد يك تاثير خود ايمني در خاطره ژنتيك دفاعي هر ملت ايجاد مي‌كند جنگ هشت ساله و دفاع مقدس تاثير ذاتي خود را در حافظه قدرت دفاعي ملت ما گذاشته است و قدرت هوايي كشور نيز در اين وراثت افزايش توانمندي ژنتيك دفاعي نيز سهم ويژه خود را دارد عمليات بزرگ مشترك و مستقل ما در همه جنگ به همراه تجربه صدها شهيد خلبان در خلال جنگ به توانمندي مضاعف در جنگ‌هاي آينده به ما بخشيده است .

3- ما آموختيم اگر نتوانيم حتي بازدارندگي در برابر دشمن هر اندازه كه قوي‌تر باشند در تعرض و جنگ كردن ايجاد كنيم،قادريم با افزايش تدريجي قدرت مقاومت خود،ملت را از عواقب تهاجم آنها مصون سازيم چون تا مادامي‌كه دشمن نتواند به اهداف خود برسد كه همانا خروج ما از دايره اراده ادامه جنگيدن است و تسليم شدن ، ما پيروز ميدان جنگيم .

4- ما آموختيم كه اگر دشمن را عقبه به ظاهر ناپيداي از همگرايي قدرت‌هاي شرق و غرب با او باشد باز هم مي‌توان با آنها جنگيد و حتي اگر هشت سال طول بكشد ما تا آخر ايستاده‌ايم. تاريخ دفاع مقدس هوايي اين مقاومت هوايي را با تعداد سورتي‌هاي عملياتي نيروي هوايي تا انتهاي جنگ در عمليات مرصاد به همه عالم نشان داده است.

5- ما آموختيم اگر در زمان صلح با آموزش‌هاي رزم هوايي دقيق و سنگين و سرمايه‌گذاري در تجهيزات پيشرفته و كارآمد قدرت هوايي خود را سرپا نگاه داريم بهترين سپر دفاعي براي پاسداري از ملت،منافع ملي و ارزش‌هاي انقلاب اسلامي در نبرد‌هاي هوايي خواهيم بود.

6- ما آموختيم كه چگونه جنگ را همپاي مبارزات امام (ره) و ملت اداره كنيم.

7- ما جنگ را در عرصه قدرت هوايي بر اساس باورهايمان و اعتقاداتمان اداره كرديم. نيروي هوايي خود را با انقلاب و راه امام در 19 بهمن براي هميشه تاريخ پيوند جاودان داد.

8- ما جنگ‌هاي هوايي واقعي را در فضاي حضور عيني و شرايط رزم واقعي پر از تهديد در خاك دشمن و در فضاي كشور خود تمرين كرديم.

9- در جنگ، خلبانان ما جنگ را با اهداف واقعي دريايي مثل عمليات مرواريد آموختند.

10- ما درجنگ " جنگ نفت كشها " را براي ادامه حيات اقتصادي كشور در شرايط جنگي تمرين كرديم.

11- ما در جنگ نحوه "جنگ‌هاي هوايي شهري" را كه از عمده محورهاي جنگ‌هاي آينده است تمرين كرديم.

12- ما گستردگي تاكتيكي خود را هم در عمليات آفندي و هم پدافندي، در شرايط متفاوت صحنه‌هاي نبرد در سراسر كشور آزموديم .

13- ما قدرت ايجاد تاثيرهاي راهبردي را درجنگ با عمليات منفرد و تك هوايي تاكتيكي با شهيداني چون عباس دوران تمرين كرديم و آموختيم .

14- ما غافلگيري دشمن را با هماهنگي گسترده چند پايگاهي با ايجاد تاثيرهاي راهبردي با گذر از مرزهاي كشورهاي درگير را در عمليات H3 تمرين كرديم و آموختيم.

15- ما پايداري و برپا ماندن در جنگ را علي‌رغم غافلگيري اوليه، در دفاع پايگاه هوايي دزفول در سال 59 تمرين كرديم .

16- ما ايجاد قرار گاه‌هاي سيار و شناور فرماندهي كنترل را با ايجاد قرارگاه رعد در جنگ آموختيم .

17- ما اعتماد به نفس در نبرد هوايي را بر روي آب‌هاي خليج فارس در خاطره‌هاي خويش نگاه داشته‌ايم .

18- ما تمرين نشستن و فرود هوايي اضطراري در هرجا و هر زمان را در هشت سال دفاع مقدس بسيار تمرين كرده‌ايم.

19- ما نگهداري و تسليح هواپيماهايمان را براي پروازهاي متوالي در شب و روز بسيار آزموديم و مجرب گشتيم.به نحوي كه ركوردار جهاني پرواز متوالي رزرمي،شهيد والامقام مصطفي اردستاني با هفت ماموريت رزمي در يك روز است.

20- ما آموختيم كه جنگ ما يك جنگ دائمي و بي انتها است.

21- ما توانستيم با تجربه جنگ و نبرد هوايي، قابليت ايجاد شَبح قدرت را براي بازدارندگي در بُعد هوايي افزايش دهيم.

22- ما با اتكا به دستاوردهاي دفاع مقدس هوايي مي‌توانيم در جنگ ميزان افزايش هزينه‌هاي دشمن در برخورد با نيروهاي مسلح انقلاب اسلامي را به اثبات برسانيم.

23- ما قادر به افزايش عدم قطعيت در فضاي نبردهاي آينده به‌دليل باور و اعتقاد به فرهنگ جهاد و پايداري در عرصه هوا فضا هستيم.

24- ما خودكفايي در تجهيزات و آموزش را در نبرد با دشمنان انقلاب آموختيم.

25- آموختيم كه به موازات افزايش فشار‌ها و سختي‌هاي دشمنان انقلاب،مقاومت‌هاي دروني،پايداري و مقاومت خود را افزايش دهيم. شهيد سرلشكر خلبان آزاده لشكري سيدالاسرا شاهدي بر اين ادعاي ماست.

26- مبارزه تا سرحد مرگ و تسليم جان را در نبردهايمان آموختيم.

27- قائل شديم كه تاثيرمحوري را با تكليف‌مداري همراه كنيم.

28- آموختيم كه مي‌توان در پدافند و دفاع،حمله كردن را نيز به دشمن تحميل كنيم.

29- حداكثر استفاده از امكانات ساده و در دسترس را با خلاقيت انعطاف‌پذيري همراه كنيم.

30- ما توانمندي‌ها و قابليت‌هاي ناشناخته‌اي داريم كه در بروز حوادث واقعي خود را نشان مي‌دهد و قادريم با ايجاد تهديدهاي مبهم، دشمن را در تنگناي شكست و گريز قرار دهيم.

31- ما مي‌دانيم كه خداوند با صابرين است. پس پايداري در آسمان را با پرواز متوالي رزمي با 14 ساعت پرواز اف -14 توسط سرتيپ خلبان يدالله خليلي در جنگ نفت‌كشها در سوخت‌گيري مكرر آموختيم.

32- در اين دفاع مقدس همه جانبه، مفهوم نظامي و دفاعي را با تحت امر ولايت فقيه بودن تمرين كرديم.

33- ما بنيان مرصوص را درجنگ عليه دشمنان دين و انقلاب با اراده‌هاي آهنين خود ساختيم. يعني دفاع ملي همه جانبه مردمي با رهبري ولايت فقيه، متكي بر جنگاوران ايماني و فناوري تسليحات.

34- ما جنگ‌ها را براساس دو الگوي بسيار مهم ادامه مي‌دهيم:
يكي بر اساس اعتقادات ديني ملت. دوم پايگاه مردمي نيروهاي جنگنده و رزمنده.

35- آموختيم كه چگونه دفاع كردن و رزم را از حوزه نظامي به سطح مردم و توده‌ها ارتقا ‌دهيم چرا كه حذف قدرت نظامي ممكن ولي حذف يك ملت محال است.

بله ما آموختيم كه هر كه به خدا تكيه كند و پرواي الهي داشته باشد " يرزقه من حيث لايحتسب" است.

از: سرهنگ خلبان دكتر نيك بخش حبيبي

---