هواپيماى جت گلاستر _ ويتيل E۲۸/۳۹ اولين پرواز آزمايشى خود با موتور جت بر فراز كران ول انگلستان را با موفقيت پشت سر گذاشت.

موتور جت هواپيما كه هواى داغ پرفشارى را توليد مى كرد توسط فرانك ويتل خلبان و مهندس هواپيماى انگليسى اختراع شد و از اين رو وى را پدر موتور جت مى نامند.
ويتل در سال ۱۹۰۷ در شهر «كاونترى» به دنيا آمد. پدرش مكانيك بود.

در سن ۲۶ سالگى به عنوان خدمه پرواز در كران ول به نيروى هوايى سلطنتى انگلستان پيوست و در سال ۱۹۲۶ با قبولى در معاينات پزشكى _ خلبانى به دانشكده نيروى هوايى سلطنتى راه يافت. او به عنوان يك خلبان بى پروا شهرتى بسزا به دست آورد و در سال ۱۹۲۸ تز فوق ليسانسش با عنوان «پيشرفت هاى آتى در طراحى هواپيما» كه در آن راجع به امكان نفوذ راكت به هواپيما بحث شده بود را به رشته تحرير درآورد.

ويتل پس از فارغ التحصيلى از دانشكده نيروى هوايى سلطنتى، به اسكادران جنگى ملحق شد و در اوقات فراغتش به مطالعه درباره اصول طراحى موتور توربوجت مدرن مى پرداخت. يكى از اساتيد پرواز كه تحت تاثير ايده او در زمينه هواپيماهاى ملخ دار قرار گرفته بود، او را به نيروى هوايى و يك كارخانه خصوصى مهندسى توربين معرفى كرد. پس از مدتى همه به اين نتيجه رسيدند كه عقايد و نظريات ويتل غيرعملى است. او در سال ۱۹۳۰ ايده موتور جت را به صورت انحصارى به ثبت رساند و در سال ۱۹۳۶ با تاسيس كارخانه خصوصى «پاور جت» به ساخت و آزمايش اختراعش پرداخت.

در سال ۱۹۳۷ اولين موتور جت خود را بر روى زمين آزمايش كرد. تا آن زمان او همچنان از سرمايه و حمايت اندكى برخوردار بود. در ۲۷ آگوست ،۱۹۳۹ «هانيكل اچ اى ۱۷۸» كه توسط «هانس يوخيم پابست فون اوهاين» آلمانى طراحى شده بود اولين پرواز موتور جت در تاريخ را به انجام رساند. مدل موتور جت آلمانى به صورت مستقل از تلاش هاى ويتل تكميل شده بود.

يك هفته پس از پرواز «اچ اى ۱۷۸»، جنگ جهانى دوم در اروپا آغاز شد. پروژه ويتل، فضايى دوباره براى تحقيق و آزمايش يافت. نيروى هوايى سفارش ساخت موتور جت جديدى را به شركت «پاور جت» داد و از شركت هواپيمايى گلاستر خواستار توليد هواپيمايى آزمايشى با مشخصات يكسان به نام E28/39 شد.

در ۱۵ مه ،۱۹۴۱ هواپيماى جت گلاستر ويتل E28/39 با موتور جت تكميل شده توسط شركت توربين انگلستان كه تا آن روز به عقايد ويتل بى توجه بود، به پرواز درآمد.
هواپيماى ويتل در پروازهاى آزمايشى اوليه به خلبانى «گرى ساير» به سرعت ۳۷۰ مايل در ساعت در ارتفاع ۲۵ هزار پايى رسيد كه سريع تر از هر هواپيماى ملخه اى تا آن زمان بود.
همچنان كه شركت هواپيمايى گلاستر در زمينه هواپيماهايى با موتور توربو جت براى جنگ تحقيق مى كردند، ويتل آمريكايى ها را در تكميل موفقيت آميز اولين نمونه موتور جت يارى مى داد.

دولت انگلستان در سال ،۱۹۴۴ شركت «پاورجت» را تحت اختيار خود گرفت. در اين زمان هواپيماى جت گلاستر انگلستان كه در اختيار نيروى هوايى سلطنتى بود، عليه هواپيماى جت Me262S آلمان بر فراز آسمان اروپا به پرواز درآمد.
ويتل در سال ۱۹۴۸ با درجه فرمانده يگان هوايى از نيروى هوايى سلطنتى بازنشسته شد. در اين سال از جانب هيات سلطنتى موفق به دريافت پاداش يكصدهزار پوندى به دليل اختراعاتش شد و همچنين به دريافت لقب شواليه مفتخر شد. كتاب وى با نام «جت، داستان يك پيشرو» در سال ۱۹۵۳ منتشر شد. او در سال ۱۹۷۷ استاد تحقيق آكادمى فنون و علوم هوايى آمريكا در آناپوليس مرى لند شد. وى در سال ۱۹۹۶ در شهر مرى لند ايالت كلمبيا چشم از جهان فروبست.

منبع: میلیتاری پارسی