هواپیمای توپولف و نگاهی به سوانح اخیر آنهواپیمای حامل لخ کاچینسکی، رئیس جمهور لهستان در غرب روسیه سقوط کرده و مقام های روسیه می گویند در این سانحه، هیچ فردی زنده نمانده است. هواپیمای حامل رئیس جمهور لهستان درصدد فرود در فرودگاه اسمولنسک در نزدیکی مرز با بیلو روسی (بلاروس) بود که سقوط کرد. هواپیمای توپولوف ۱۵۴ از ورشو به مقصد اسمولنسک پرواز کرده بود.
به مدت بیش از ۲۵ سال، هواپیمای "توپولف ۱۵۴" اصلی ترین هواپیمایی بود که در شبکه حمل و نقل هوایی روسیه و اتحاد جماهیر شوروی سابق مورد استفاده قرار می گرفت.
در این دوره زمانی، حدود نیمی از کل تعداد مسافرانی که با "ایرفلوت"، شرکت هوایی ملی روسیه و زیرمجموعه های آن، پرواز کردند، با هواپیمای توپولف جابجا شدند که تعداد آنها فقط در سال ۱۹۹۰ میلادی، به ۱۳۷ میلیون نفر رسید.
در آن زمان، حدود یک هزار هواپیمای "توپولف ۱۵۴" تولید شد که تعدادی از آنها هنوز در روسیه و کشورهایی که زمانی بخشی از اتحاد جماهیر شوروی بودند، پرواز می کنند.
استفاده از هواپیمای "توپولف ۱۵۴" در سال ۱۹۷۲ میلادی شروع شد و آن را در سال ۱۹۸۶ میلادی، با نصب تجهیزات و موتورهای جدید، به روز و مدرن کردند تا مصرف سوخت و عملکرد هواییش ارتقا پیدا کند. ولی با این حال، در سال ۲۰۰۱ میلادی، دولت چین با اشاره به طراحی قدیمی "توپولف ۱۵۴" این مدل هواپیما را از شبکه خطوط هواییش خارج کرد.
مسولان "ایرفلوت"، خط هوایی ملی روسیه هم به تازگی با بیان این که مصرف بالای سوخت این مدل هواپیما، استفاده از آن را غیراقتصادی کرده است، تصمیم گرفتند که این مدل هواپیما را به تدریج از دور خارج کنند.
پائول دافی، کارشناس هواپیمایی روسیه، در سال ۲۰۰۴ میلادی، سوابق مربوط به ایمنی "توپولف ۱۵۴" را برای وبسایت انگلیسی بی بی سی ارزیابی کرد.
او در گزارشش، با در نظر گرفتن کیفیت، سال هایی که از این هواپیماها استفاده شده و نوع فناوری به کار رفته در آنها، تعداد ۲۸ حادثه ای را که تا آن زمان باعث شده بود هواپیماهای توپولف از بین بروند، طبیعی خواند. به نظر او تعداد کمی از این ۲۸ حادثه به دلیل مشکلات فنی هواپیماها رخ داده است.
در آن زمان، او گفت که هواپیماهای "توپولف ۱۵۴" در کشورها و مناطقی پرواز می کنند که هم کنترل ترافیک هوایی و تجهیزات جهت یابی خوبی ندارند و هم وضعیت آب و هوایی آنها چندان مطلوب نیست.
او اضافه کرد که تعدادی از حوادثی که برای این توپولف ها رخ داده اند، چندان به شرایط خود هواپیما ربط نداشته است. برای مثال، در حادثه ای که در سال ۱۹۸۲ میلادی در شهر اومسک روسیه رخ داد، یک هواپیمای توپولف در میان برف و بوران به ۶ خودروی برف روب برخورد کرد، چون در زمان فرود هواپیما از راننده های ماشین های برف روب خواسته نشده بود آنها را از باند فرودگاه خارج کنند.
تعداد ۵ هواپیما هم بر اثر حمله های دشمن یا تروریست ها در زمان جنگ های داخلی در لبنان، گرجستان و افغانستان، سقوط کرده بودند و در سال ۲۰۰۱ میلادی، برخورد موشکی که اوکراین در طی یک عملیات شلیک کرده بود، باعث سقوط یک "توپولف ۱۵۴" در دریای سیاه شد.
یک هواپیمای توپولف هم بعد از آتش گرفتن بار سیگاری که حمل می کرد، به سلامت در یک مزرعه فرود آمد، ولی کاملا سوخت.
بنزین یک توپولف دیگر هم ۵ مایل (حدود ۸ کیلومتر) مانده به باند فرودگاه تمام شد، چون مسولان خط هوایی که این هواپیما را به کار گرفته بود، به دلیل مشکلات اقتصادی سخت کشورشان و گران بودن بنزین در کشور مبداء تصمیم گرفته بودند این هواپیما از کشور مبدا بنزین کمتری بزند.
ریچارد گالپین، خبرنگار در مسکو می گوید که خطوط هوایی روسیه، علاقه ای به استفاده از مدل های جدید توپولف ندارند، چون این هواپیماها قابل رقابت با هواپیماهای تولیدی کشورهای غربی نیستند.
"ایرفلوت"، خط هوایی ملی روسیه هم الان خریدار انواع مختلفی از هواپیماهای تولیدی شرکت های بوئینگ و ایرباس است.
سابقه سوانح هواپیماهای توپولف در ایران و چند کشور دیگرآخرین حادثه مربوط به هواپیمای توپولف در ایران، بهمن ماه گذشته رخ داد. در این حادثه، هواپیمای توپولف شرکت هواپیمایی تابان با ۱۵۴ مسافر در فرودگاه مشهد دچار آتش سوزی شد.
تابستان سال گذشته هم یک هواپیمای توپولف متعلق به خطوط هوایی کاسپین در مسیر حرکت به سمت ارمنستان در شمال ایران سقوط کرد و تمام ۱۶۸ مسافر و خدمه آن کشته شدند.
حدود سه سال و نیم پیش، چرخ هواپیمای توپولف ۱۵۴ متعلق به خطوط هوایی ایران ایرتور پس از فرود در فرودگاه مشهد ترکید که به انحراف و آتش گرفتن هواپیما منجر شد. در این حادثه دست کم ۲۸ نفر کشته و ۶۹ نفر هم مصدوم یا دچار سوختگی شدند.
در سال ۲۰۰۶ میلادی هم یک هواپیمای مسافربری توپولف با ۱۷۰ مسافر در شرق اوکراین سقوط کرد.
در سال ۲۰۰۲ میلادی، دست کم دو حادثه هوایی برای هواپیماهای توپولف رخ داد؛ در یکی از آنها که ۱۲ فوریه در ایران رخ داد، بر اثر برخورد یک توپولف ۱۵۴ متعلق به ایران ایر به کوه هایی در غرب ایران، تمام ۱۱۷ نفر مسافر و خدمه آن کشته شدند.
در حادثه ای دیگر در تابستان سال ۲۰۰۲ میلادی، ۷۱ مسافر که بیشتر آنها کودک بودند، کشته شدند. توپولف حامل این کودکان در مسیر حرکت از روسیه به سمت اسپانیا در آسمان جنوب آلمان، با یک هواپیمای باری بوئینگ ۷۵۷ برخورد کرد.
در سال ۲۰۰۱ میلادی هم دست کم دو حادثه برای هواپیماهای توپولف رخ داد؛ روز چهارم اکتبر سال ۲۰۰۱ میلادی، هواپیمای متعلق به خطوط هوایی سیبر روسیه که از تل آویو به سمت نووسبرسک سیبری می رفت، در میانه راه منفجر شد و تمام ۷۸ مسافر و خدمه آن کشته شدند.
روز سوم ژوئیه هم یک "توپولف ۱۵۴" در مسیر حرکت از اکاترینبورگ در کوه های اورال به سمت بندر ولا.....توک روسیه، در نزدیکی شهر ارکوتسک سقوط کرد که باعث مرگ ۱۳۳ مسافر و ۱۰ نفر خدمه آن شد.
