* براي «پريدن» عشق كافي نيست!
چندي پيش خبر «به كار نگرفتن خلبانان زن در صنعت هواپيمايي كشور» اعلام شد و پيرامون آن بحث هاي مختلفي صورت گرفت كه خلبانان مرد نسبت به زنان خلبان مناسب ترند. بيشتر كارشناسان معتقدند كه علت اصلي اين مسأله، عوامل فيزيولوژي خاص بانوان و شرايط فرهنگي ـ اجتماعي آنان است.
* مادربزرگ ها هم مي توانند پرواز كنند!
«عليرضا بحيرايي» مديرعامل يكي از مؤسسات آموزش هوانوردي كه تاكنون به زنان زيادي آموزش فني پرواز داده است، در اين باره مي گويد: «زنان از نظر توانايي هاي علمي و فني پرواز در سطح بسيار خوبي قرار دارند، به طور مثال يكي از شاگردان من، خانمي ۴۷ ساله بود كه با وجود ۵فرزند و چندين نوه توانست پس از مدت زمان كوتاهي با قبولي در امتحانات خط پرواز نزديك به ۱۲ ساعت پرواز كند. در حقيقت زنان خلبان در ايران و در هيچ جاي دنيا ممنوعيت و مشكلي براي پرواز ندارند اما وضعيت فيزيولوژي بدن زنان به گونه اي است كه پرواز در ارتفاعات بلند براي آنها مناسب نيست و از طرفي شرايط ويژه زنان مثل بارداري كه مدت زماني را براي استراحت مي طلبد، موجب شده ايرلاين ها تمايل چنداني به استخدام زنان نداشته باشند چرا كه از نظر اقتصادي مقرون به صرفه نيست».
به گفته او در سال ۱۳۱۸ يعني همزمان با تأسيس نخستين مركز آموزش فنون هواپيمايي در ايران، نخستين خلبان زن ايراني براي بار اول با هواپيماي شخصي خود پرواز كرده است و اين نشان مي دهد زنان از سال هاي اوليه ورود صنعت هواپيمايي در كشور پابه پاي مردان حضور مؤثر خود را در اين باره ثابت كرده اند. وي توضيح مي دهد: «در حال حاضر در دنيا به علت نقش مضاعف زنان نسبت به مردان در امور خانواده، تعداد خلبانان زن در ۵ سال گذشته ۲۰ درصد كاهش داشته است و اكنون فقط ۳۰ درصد خلبان هاي دنيا زن هستند».
بحيرايي با اشاره به حذف آموزش خلباني از كنكور سراسري مي گويد: «مدرك خلباني قابل مقايسه با مدارك آكادميك نيست و نمي توان براي دوره هاي خلباني كه نيازمند ۶۰۰ تا هزار ساعت آموزش پرواز است مدرك دانشگاهي قائل شد چرا كه دوره هاي خلباني يك حالت عملياتي است و از نظر دروس تئوري بسيار محدود است».
به گفته بحيرايي خلبانان زن در بخش هاي كتابخانه هاي فني، دستورالعمل (Documentry) و همچنين در MC (كنترل، تعمير و نگهداري) در زمينه نظارت، همكاري و مديريت كه نيازمند دقت و ظرافت زيادي است فوق العاده توانمند ظاهر شده اند و حتي حكم مديريت كارگاه هاي بخش مهندسي هواپيمايي دانشكده هواپيمايي كشور هم به يكي از زنان خلبان سپرده شده است اما از نظر قدرت تجزيه و تحليل و عكس العمل سريع و تصميم گيري آني در لحظه مواجهه شدن با خطر، در درجه پائين تري قرار دارند».
او تأكيد مي كند: «البته اين موضوع در همه زنان به يك شكل ديده نمي شود و برخي از آنها بهتر از مردان تصميم مي گيرند». بحيرايي ادامه مي دهد: «در حال حاضر يك خلبان زن در شركت هواپيمايي آسمان در بخش پروازهاي داخلي به عنوان كمك خلبان با هواپيمايي (atr-۷۲) پرواز مي كند و برخي ديگر به عنوان معلم خلبان و يا در بخش هاي فني مشغول به فعاليتند».
* بانوي پرواز ايران در سال هاي دور
عفت تجارتچي نخستين كارآموز و خلبان زن ايراني متولد ۱۲۹۶ شمسي است كه در سال ۱۳۱۸ توانست براي نخستين بار با هواپيماي شخصي خود پرواز كند. او در بخشي از خاطراتش مي نويسد: «به خاطر دارم زماني كه محصل دبستان بودم روزي براي تماشاي فيلم به يكي از سينماهاي تهران رفتم. در اين فيلم خلبان هنگام پرواز در دريا سقوط كرد، سپس عده اي با زحمت بسيار او را از درون هواپيما بيرون كشيدند اما وقتي خلبان كلاه مخصوص خود را از سر برداشت متوجه شديم او يك زن است! يك زن خلبان... مشاهده اين فيلم روزنه هاي اميد را در دلم روشن كرد و باور كردم من هم مي توانم روزي خلبان شوم و البته شدم!
*«۹۹ به يك» نسبت خلبانان مرد به زن در دنيا
عليرضا منظري معاون هوانوردي و امور بين الملل سازمان هواپيمايي كشور مي گويد: «صنعت هواپيمايي هيچ گونه تفاوتي ميان خلبان زن و مرد قائل نيست و هر فرد توانمندي مي تواند داوطلب خلباني باشد اما حضور در اين عرصه با وضعيت زندگي زنان همخواني ندارد و اين مسأله تنها مختص ايران نيست و در بيشتر كشورها كاملاً مشهود است و به همين خاطر حضور خلبانان مرد در دنيا نسبت به زنان ۹۹ به يك است».
وي به ساعت هاي طولاني پرواز در طول روز اشاره مي كند و مي گويد: «بيشتر زنان تمايل چنداني به فعاليت مستمر خلباني با تغييرات و شرايط ويژه ندارند و ترجيح مي دهند با وسايل پرنده كوچك فعاليت هاي آموزشي، خدماتي و تفريحي انجام دهند كه تنها در زمان هاي معين و مشخص و به صورت آزادانه تر پرواز كنند».
منظري ادامه مي دهد: «در حال حاضر تمامي زناني كه گواهينامه پرواز مي گيرند مي توانند بدون هيچ گونه منعي پرواز كنند و استفاده نكردن ايرلاين ها از زنان در خطوط هوايي، دليلي بر منع قانوني آنها از پرواز نيست». وي تصريح مي كند: اگر تعداد خلبان زن در كشور زياد شود كم كم حضور آنها در خطوط هوايي هم پررنگ تر مي شود، نظير بيشتر مشاغلي كه در گذشته مردانه خوانده مي شدند اما اكنون با حضور تثبيت شده زنان به عرصه اي براي ظهور توانمندي هاي آنها تبديل شده اند».
*مقاومت رواني در برابر پرواز خلبانان زن
علي اكبر گلرو، رئيس پژوهشكده استاندارد و حقوق دانشكده هوا و فضا با بيان اين كه مقاومت رواني براي پرواز خلبانان زن وجود دارد، مي گويد: «برخي فكر مي كنند زنان نمي توانند به عنوان كاپيتان پرواز كنند و اين در حالي است كه خلباني نياز به دقت بالايي دارد و دقت و ظرافت زنان در انجام امور از مردان هم بيشتر است». وي معتقد است: «در خطوط توليد كارخانجات مربوط به قطعات حساس الكترونيكي از زنان استفاده مي شود چرا كه به طور ذاتي كار را با ظرافت بيشتري انجام مي دهند».
گلرو با اشاره به اين كه زنان خلبان به خاطر نداشتن تجربه لازم هنوز نتوانسته اند جايگاه خود را در خطوط هوايي كشور پيدا كنند، تأكيد مي كند: «هر كاپيتان مسافربري بايد حداقل بيش از ۷ تا ۸ سال تجربه پرواز داشته باشد و زنان با توجه به آن كه تازه شروع به كار كرده اند، تجربه پروازي لازم را ندارند».
به گفته گلرو خلبانان بعد از دريافت گواهينامه حمل ونقل هوايي حداقل ۵ سال بايد به عنوان كمك خلبان پرواز كنند تا بتوانند هدايت هواپيما را در دست بگيرند.
* زنان در خلباني موفق تر از مردان اند
دكتر حسن حسيني، جامعه شناس درباره توانمندي هاي زنان در عرصه هاي مختلف اجتماعي مي گويد: «امروزه با توجه به اين كه مشاغل پيچيده و متنوع تر شده است، تقسيم كار هم در ميان گروه هاي مختلف جامعه براساس صلاحيت و تخصص اكتسابي افراد صورت مي گيرد، بنابراين تفاوتي ميان زنان و مردان در پذيرش شغل هاي مختلف نيست».
وي اضافه مي كند: «در حال حاضر زنان با استفاده از استعدادهاي خدادادي خود، در بسياري از حوزه هاي فني، نرم افزاري و سيستم هاي الكترونيك در جامعه نقش بارزي ايفا مي كنند».
به گفته او زنان در طول كسب تجربيات شغلي خود در مشاغل مختلف ثابت كرده اند كه در كارهاي ظريف و با دقت نسبت به مردان موفق ترند.
حسيني معتقد است: «خلباني از جمله مشاغلي است كه نياز به زور و بازوي مردانه ندارد و برپايه تفكر، بدن سالم و نظم و دقت استوار است، برهمين اساس، به نظر مي رسد حضور زنان در اين رشته با موفقيت بيشتري همراه باشد».



قابله توجه اقایون

زنان در خلباني موفق تر از مردان اند

---